Urinewegproblemen bij katten

Katten hebben vaker problemen met hun urinewegen dan bijvoorbeeld honden. De oorzaken hiervoor kunnen heel uiteenlopend zijn, gaande van stress tot blaasgruis. Zelden spelen bacteriën een rol, in tegenstelling tot bij mensen en honden, waar we echt spreken over een blaasontsteking.
Hieronder volgt een korte beschrijving zodat u als katteneigenaar in staat bent de symptomen te herkennen én gepast te reageren.

Wat?

Bij katten wordt doorgaans gesproken over FLUTD (= Feline Lower Urinary Tract Disease) wanneer men het heeft over aandoeningen van de lagere urinewegen (blaas en urinebuis). Het is een term die dus verschillende aandoeningen omvat. Er zijn vele mogelijke oorzaken, maar ze vertonen alle wel dezelfde karakteristieke symptomen.

Oorzaken

- In 50% van de gevallen kan geen specifieke oorzaak worden vastgesteld (= idiopathisch)!!
- Blaasgruis of blaaskristallen is de meest geconstateerde oorzaak van FLUTD. Het omvat de vorming van kleine "zandkorreltjes" in de urine. Deze irriteren de urinewegen en kunnen zelfs de doorgang van de urine gedeeltelijk of geheel belemmeren. Een totale blokkage komt vaker voor bij katers door de nauwere urinebuis in vergelijking met kattinnen. Kristallen ontstaan doordat bepaalde mineralen in te hoge concentratie voorkomen in de urine en niet meer oplossen. Het al dan niet oplossen is onder meer afhankelijk van de zuurtegraad van de urine. Ook de voeding speelt een grote rol: vooral de hoeveelheid Magnesium en Fosfaat is van belang. Ook erfelijke aanleg én omgevingsfactoren spelen een rol in het ontstaan.
- Stress speelt bij de kat een grote rol bij het ontstaan van blaasproblemen. Een verstoring in de normale gewoonten kan aanzet geven tot FLUTD bv., verhuis, nieuwe huisgenoot, . We weten ook dat er altijd meer stress is onder katten als ze samenleven met meerdere katten in een kleinere omgeving.
- Onvoldoende drinken waardoor de urine te geconcentreerd is
- Overgewicht
- Anatomische afwijkingen
- Neurologische of zenuwaandoeningen
- Tumoren
- Virale of bacteriële infecties (zelden bij katten)

Symptomen

De typische kenmerken die worden waargenomen bij urinewegproblemen zijn:

- frequenter plassen, kleinere plasjes of zelfs druppelen van urine
- staan persen zonder dat er urine uitkomt
- urineren op ongewenste plaatsen in huis
- pijn bij het urineren, soms echt miauwen tijdens het plassen
- vaak bloed bij de urine (niet altijd waarneembaar met het blote oog)
- overmatig likken aan de geslachtsorganen
- minder eetlust
- futloosheid
- bij katers komt soms als complicatie voor dat ze "verstopt" zitten, waarbij de plasbuis wordt geblokkeerd. Hierdoor kan de kat niet meer plassen, wat leidt tot een overvolle blaas én een enorme druk op de nieren. Dit laatste leidt tot nierschade en het dier raakt op het einde zelfs in shock. Wanneer niet tijdig wordt ingegrepen, leidt dit onherroepelijk tot de dood.

Onderzoeken

Indien u bij uw kat één van bovenstaande symptomen herkent, gaat u best naar de dierenarts. Daar zullen de nodige onderzoeken gebeuren om tot een diagnose te komen.

-Lichamelijk onderzoek

De kat wordt grondig nagekeken. Een blaaspalpatie wordt uitgevoerd waarbij gelet wordt op grootte, pijnlijkheid, doorgankelijkheid,. Ook de lichaamstemperatuur moet nauwlettend in het oog worden gehouden.

-Urineonderzoek

Het onderzoeken van een urinestaal is absoluut nodig om tot een definitieve diagnose te komen.
Urine kan door de dierenarts zelf verkregen worden door leegduwen óf aanprikken van de blaas. U kan ook thuis urine opvangen. Dit kan makkelijk met behulp van speciale, plastieken kattenkorrels die in een schone kattenbak worden gestrooid. Ze absorberen geen urine, waardoor deze kan opgezogen worden met de meegeleverde pipet.

Via een urinestick wordt de urine onderzocht op onder andere bloed, suiker, eiwitten en zuurtegraad (pH). Ook de concentratie van de urine wordt nagekeken met een refractometer.

Vervolgens gebeurt een microscopisch onderzoek om de aanwezigheid van kristallen, rode bloedcellen, ontstekingscellen en bacteriën na te gaan. Indien kristallen aanwezig zijn, dient te worden bepaald om welk type het gaat. Dit is belangrijk voor de latere behandeling.
Soms is het ook nodig een bacteriële kweek uit te voeren.
Het volledig urineonderzoek wordt bij ons op de praktijk zelf uitgevoerd.

-RX/echo

Soms zijn bijkomende onderzoeken nodig om de anatomie van de blaas te controleren of om te checken voor eventuele blaasstenen, tumoren, poliepen,.

Behandeling

De ingezette behandeling is afhankelijk van de oorzaak. Meestal gaat het om een combinatie van medicatie én aangepaste voeding.

- Pijnstilling aangezien een blaasontsteking irritatie en pijn veroorzaakt.
- Blaasontspanners zodat de blaas beter geledigd wordt.
- Urine-aanzuurders indien de urine niet zuur genoeg (te basisch) is.
- Indien blaasgruis aanwezig is: een speciaal dieet. De samenstelling van de mineralen én de zuurtegraad van de urine met dit dieet zijn zodanig dat de kans op ontstaan van kristallen miniem is. Het is hier wel heel belangrijk om het soort kristallen te kennen, omdat de verschillende types zich in andere omstandigheden vormen. Ze vergen dus een verschillende aanpak. Na 8 weken op uitsluitend dit aangepast dieet is het overgrote deel van de kristallen opgelost. De dieren blijven best levenslang de aangepaste voeding eten om herval te voorkomen.
- We weten dat stress bij katten een rol speelt. Dit dient dus evenzeer te worden aangepakt. Feromonen, voedingssupplementen en aanpassingen aan de omgeving van de kat kunnen hulp bieden. Zorg bijvoorbeeld dat u de kattenbak regelmatig schoonmaakt, voorzie voldoende kattenbakken op rustige plekken (= aantal katten + 1), experimenteer indien nodig met verschillende types kattenbakkorrels en/of kattenbakken, zorg voor voldoende veilige ligplaatsen,. Voor tips en hulpmiddelen kan u steeds bij ons terecht.
- Zorg dat de kat voldoende drinkt. Dit kan onder meer door extra drinkbakjes te plaatsen of door een drinkfontein te voorzien.
- Antibiotica zijn zelden nodig aangezien bacteriën maar sporadisch een rol spelen bij katten.
- Indien er een volledige verstopping van de urinebuis is, is dit een levensbedreigende situatie en dient u zo snel mogelijk een dierenarts te raadplegen. Uw dier zal moeten opgenomen worden. Via sondage wordt dan geprobeerd om de verstopping op te lossen. Uw kat zal bovendien een infuus krijgen én de nodige medicatie. Hij zal meerdere dagen in hospitalisatie moeten blijven en nauwlettend opgevolgd dienen te worden.
Indien de verstopping via sondage niet kan worden opgelost, is een operatie noodzakelijk: een penisamputatie of urethrostomie. Door het breder maken van de urinebuis, kan de urine dan beter worden afgevoerd.