Pijn herkennen bij de kat

Katten zijn meesters in het verbergen van pijn. Ze zijn in de natuur niet enkel jagers, maar kunnen ook prooi zijn. Het is dus zeer risicovol om zich kwetsbaar en zwak te tonen. Doorheen de evolutie is dit noodzakelijk geweest, maar voor katteneigenaars kan het daardoor knap lastig zijn om pijn te herkennen bij hun huiskat. Met deze nieuwsbrief willen we daarbij helpen en tonen op welke signalen er dient gelet te worden. Het herkennen van pijn is namelijk van het allergrootste belang voor het welzijn van katten én zorgt ervoor dat ze niet onnodig pijn lijden.

Wat is pijn?

Volgens de definitie is pijn een onplezierig gevoel én emotionele ervaring geassocieerd met weefselschade. Dieren kunnen verbaal niet uitdrukken dat ze pijn ervaren. Daarom is het als baasje van belang om op andere, vaak subtiele, signalen te letten.
Pijn kan acuut (plots: bv., wonde, operatie) of chronisch (langdurig: bv., artrose, tandvleesproblemen) zijn. De signalen zijn doorgaans duidelijker bij acute pijn. Bij chronische pijn zijn de signalen meer verdoken (gemaskeerd).
Pijn kan zich uiten in lichamelijke veranderingen, maar ook in wijzigingen in houding, gedrag en gezichtsuitdrukking.

Signalen die op pijn kunnen wijzen

* Lichamelijke veranderingen

• Gewicht en eetlust: Vaak daalt de eetlust en soms stopt de kat zelfs volledig met eten. Als uw kat langere tijd slecht eet of langer dan 24u niets eet, dan laat u haar best nakijken door een dierenarts. Ook het gewicht dient te worden opgevolgd. Een plots óf langdurig gewichtsverlies kan wijzen op problemen. Maar ook een gewichtstoename kan een teken zijn van bv., verminderde activiteit.
• Onverzorgde vacht: Een kat met pijn gaat zich minder wassen omdat uitstrekken pijn doet en krijgt zo een onverzorgd uiterlijk.
• Moeite met springen of stijvere gang: Katten met gewrichtspijn worden minder beweeglijk en vertonen veranderingen bij het bewegen.

* Gedragsveranderingen

Katten zijn routinedieren en wijken hier niet snel vanaf. Bij veranderingen is het dan ook van belang op zoek te gaan naar de oorzaak.
Slaapritme: Vaak zien we dat katten met pijn minder actief zijn en meer slapen.
Verminderde sociale interactie: Kan zowel met mensen als met soortgenoten. Ze gaan zich vaker terugtrekken en willen niet meer aangeraakt worden. Ze komen minder knuffelen of spelen niet meer met huisgenoten.
• Geen interesse in de omgeving: bv., in vliegen, vogels,.
• Wijzigingen in karakter: De kat wordt plots agressiever, onrustiger, lusteloos,.
• Plasgedrag: Ze kunnen in huis hun behoefte doen bv., door ongemak bij het betreden van de kattenbak.

* Houding

Een kat met pijn zal andere houdingen aannemen om de pijn te verlichten. De meest voorkomende houdingen die kunnen wijzen op pijn zijn:

• Gehurkt zitten met de pootjes gedeeltelijk onder het lichaam. De ellebogen worden tegen de buik aan gedrukt. Dit geeft algemeen een gespannen uitzicht.
• De kop hangt lager dan de schouders.
• De rug wordt gebogen gehouden, zowel bij het liggen als bij bewegen.

* Gezichtsuitdrukkingen

Aan het gezicht van de kat valt veel af te lezen. Er zijn 5 zaken om op te letten:

• Positie van de oren: Bij pijn staan de oren plat en naar buiten gedraaid


• Vernauwen van de ogen: Een kat met pijn zal minder alert uit de ogen kijken en zal deze gedeeltelijk of volledig toeknijpen.

• Spanning van de snuit: Een ontspannen snuit heeft een ronde vorm, een gespannen snuit daarentegen heeft een elliptische vorm. De kat lijkt een bredere mond te hebben dan normaal.

• Stand van de snorharen: De snorharen zijn normaal los en gebogen. Bij pijn staan ze recht en naar voren gericht.

• Positie van de kop: Bij pijn wordt de kop naar beneden gericht (kin richting borst).

Aan de hand van deze uitdrukkingen werd een "feline grimace scale" gemaakt om pijn te beoordelen aan de hand van een scoresysteem.

Veel voorkomende oorzaken van pijn

• Artrose: Dit is een veel voorkomende aandoening die voornamelijk oudere dieren treft. Het is een chronisch probleem dat langzaam aan erger wordt en dus vaak moeilijk te herkennen is. De kat heeft moeite met springen, beweegt stijf, ligt meer,.
• Gebitsproblemen: Hier kunnen veranderingen in eetgedrag worden waargenomen: geen korrels meer willen eten, laten vallen van voedsel uit de mond, stinkende adem, speekselen,.
• Buikpijn: Spijsverteringsproblemen zijn ook een veel voorkomende oorzaak van pijn en kunnen verschillende oorzaken hebben. De kat zit dan vaak in elkaar gedoken met de voorpoten onder het lichaam. De buik is vaak gespannen. Pijn aanpakken

Wanneer u één of meerdere van bovenstaande pijnsignalen waarneemt bij uw kat, is het best om uw dierenarts te raadplegen. Deze kan dan de nodige onderzoeken verrichten en bij aanwezigheid van pijn de geschikte medicatie opstarten.

Soms ziet de kat er thuis ziek en lusteloos uit, maar tijdens de consultatie bij de dierenarts vertoont ze geen symptomen meer. Wanneer een kat zich namelijk in een vreemde omgeving bevindt zoals de dierenartsenpraktijk, komt het instinct naar boven en zal ze geen zwakte tonen. Uw kat is dus zeker geen aansteller! Daarom is het belangrijk om uw kat in de vertrouwde omgeving te observeren. Wat vaak ook nuttig kan zijn, is een filmpje maken thuis. Dit kan nuttige, extra informatie verschaffen aan de dierenarts.

Wij hopen de katteneigenaars onder jullie hiermee geholpen te hebben om pijn beter waar te nemen bij uw geliefde kat én zo onnodig lijden te voorkomen.