Chronische nierinsufficiëntie bij de kat:

Chronische nierinsufficiëntie is een veel voorkomende ziekte bij oudere katten (>7 jaar). Het is in deze groep zelfs de belangrijkste doodsoorzaak! Symptomen worden meestal pas in een vergevorderd stadium gezien. Een vroegtijdige diagnose is echter heel belangrijk. Daarom is het aangewezen regelmatig een bloedonderzoek te laten uitvoeren bij oudere katten. Zo kan tijdig een behandeling worden opgestart, die de levensduur van uw kat verlengd.

Functie van de nieren

De nieren zijn levensbelangrijke organen. Ze hebben 3 functies:

1. Filteren van afvalstoffen uit het bloed:
Bloed dat toekomt in de nier, wordt gezuiverd door een groot aantal niercellen of nefronen. De afvalstoffen worden vervolgens uitgescheiden via de urine.

2. Regelen van de vochtbalans:
In de nierbuisjes worden grote hoeveelheden water terug opgenomen. Hierdoor wordt de vochtbalans in het lichaam op peil gehouden.

3. Hormoonproductie:
De nieren staan ook in voor de productie van een aantal hormonen waaronder bv., EPO (verantwoordelijk voor de aanmaak van rode bloedcellen) en vitamine D (verantwoordelijk voor de inbouw van Calcium in de beenderen).

Wat is nierinsufficiëntie?

Naarmate katten ouder worden, neemt het aantal werkende niercellen of nefronen af. De nieren hebben echter een grote reservecapaciteit. Daarom treden klachten van een afgenomen nierfunctie pas op wanneer > 70% van de nefronen is aangetast. Het wordt dus meestal pas duidelijk in een vergevorderd stadium.

Als nierfalen is vastgesteld, is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen acuut en chronisch nierfalen.

Acuut nierfalen is reversiebel: de nieren kunnen zich herstellen.

Chronisch nierfalen is onomkeerbaar: de niercellen die beschadigd zijn, zullen niet meer herstellen.

In eerste instantie is het vaak moeilijk om het onderscheid te maken. De ziektegeschiedenis kan vaak wel helpen (bv., oudere kat: meer waarschijnlijk chronisch). Als na 2-3 maand via het bloedonderzoek nog steeds afwijkende nierwaarden te zien zijn, dan kan met zekerheid worden gezegd dat het om chronische nierinsufficiëntie gaat. De schade aan de nieren is dan blijvend en het verlies aan nierfunctie verloopt progressief. In deze nieuwsbrief beperken we ons tot deze chronische vorm.

Symptomen

De klachten beginnen meestal heel discreet met wat meer drinken dan normaal en een minder mooie vacht.

In een later stadium begint de kat echt véél te drinken (polydipsie) én te plassen (polyurie). Ze verliest gewicht en kan maag-darmklachten hebben.

In de terminale fase gaat de kat geen urine meer produceren en gaat ze uiteindelijk sterven aan vergiftiging door lichaamseigen afbraakproducten. Deze blijven achter in het bloed doordat ze niet meer gefilterd wordt door de nieren.

Hier volgt een opsomming van symptomen die een aanwijzing kunnen zijn voor nierproblemen:
-Verminderde eetlust en vermageren.
-Veel drinken en plassen doordat de nieren de urine niet goed meer kunnen concentreren.
-Slecht ruikende adem ten gevolge van afvalstoffen die via het speeksel worden uitgescheiden.
-Zweren ter hoogte van de mond en maag.
-Uitdroging of dehydratatie ondanks veel drinken. Dit kan u als volgt vaststellen: als u de huid opheft en deze loslaat, dan blijft de huid in een plooi staan in plaats van mooi terug plat te vallen.
-Braken/diarree.
-Lusteloosheid en zwakte.
-Doffe vacht.

Diagnose

Aan de hand van de klachten kan al gedacht worden in de richting van nierproblemen. Een bloed- en urineonderzoek geven uitsluitsel.

Tijdens het lichamelijk onderzoek wordt uw dier volledig onderzocht en wordt aandacht besteedt aan o.a. gewicht, vachtconditie, hydratatietoestand en hartfrequentie.

Urine van de kat dient eveneens onderzocht te worden. Het soortelijk gewicht is heel belangrijk en geeft aan in welke mate de nieren nog in staat zijn de urine te concentreren. Bij nierfalen zien we dat de urine "te waterig" is. Ook het eiwitgehalte in de urine is belangrijk. Eiwitten komen in de urine doordat de beschadigde nieren eiwitmoleculen doorlaten (als een kapotte zeef). De hoeveelheid eiwitten in de urine is een indicatie voor de ernst van het nierfalen. De urine wordt eveneens getest op aanwezigheid van bacteriën, aangezien nierfalen vaak gepaard gaat met urineweginfecties.

Een bloedonderzoek is het meest geschikt om de nierfunctie te evalueren. De analyse kan bij ons op de praktijk gebeuren zodat we na 10 minuten beschikken over de resultaten. Ook bloedarmoede komt vaak aan het licht bij katten met nierfalen. Dit is te wijten aan een tekort aan EPO, dat door de nieren wordt aangemaakt en het beenmerg aanzet tot de productie van rode bloedcellen.

Een bloeddrukmeting is eveneens van belang. Een kat met nierfalen heeft een grotere kans op een hoge bloeddruk (hypertensie). De reden hiervoor is nog onduidelijk. Wanneer de kat een te hoge bloeddruk heeft, is het belangrijk om dit te behandelen om verergeren van het nierfalen te voorkomen.

Behandeling

Chronisch nierfalen is niet te genezen en is een progressieve aandoening. De behandeling is erop gericht het aftakelen van de nieren te vertragen en de symptomen te verlichten. De behandeling is levenslang. Met de juiste medicatie en aangepaste voeding kan een kat met nierfalen een quasi normaal leven leiden.
De therapie bestaat uit:

-Een vloeistoftherapie: kan nodig zijn als de nierwaarden in het bloed heel hoog zijn. De kat blijft dan 2-3 dagen bij ons in hospitalisatie en krijgt een "baxter" toegediend. De infuustherapie zuivert het bloed en doet de concentratie aan afvalstoffen in het bloed dalen. Wanneer de bloedwaarden weer op een acceptabel niveau zijn, kan de kat naar huis met verdere medicatie.

-Aangepaste voeding is absoluut noodzakelijk. Een nierdieet is eiwitarm en heeft een laag zout- en fosforgehalte. Het bestaat zowel in droog- als natvoer en dient levenslang gegeven te worden. Bewezen is dat katten die een nierdieet krijgen, langer leven en dat eveneens hun levenskwaliteit wordt verbeterd.

-De kat stimuleren om voldoende te drinken om zo uitdroging te voorkomen en de nierdoorbloeding te verbeteren. Dit kan op verschillende manieren bv., stromend water aanbieden (bv., kraan, drinkfontein), brokjes laten"wellen" in water,.

-Aangepaste medicatie zoals onder meer:
• medicijnen om de lokale bloeddruk in de nieren te verlagen.
• medicatie die de nieren ondersteunt.
• medicijnen om de bloedaanmaak te stimuleren.
• antibraakmiddelen bij braken en misselijkheid.
• fosforremmers: katten met nierfalen kunnen een hoog fosforgehalte in het bloed hebben. Dit is schadelijk voor maag en nieren en moet dus behandeld worden.

Helaas is het mogelijk dat een nierpatiënt reeds in zo'n slechte toestand verkeert, dat de therapie geen verbetering zal opleveren. Indien het uitzichtloos is of de prognose slecht, is het beste advies jammer genoeg euthanasie. Dit om het dier niet onnodig te laten lijden.

Prognose

Een kat met chronische nierinsufficiëntie moet op regelmatige basis opgevolgd worden door de dierenarts. Er dient frequent een urine- en bloedonderzoek te gebeuren om de kat klachtenvrij te houden én achteruitgang snel op te sporen. Zo kan tijdig bijgestuurd worden qua medicatie en voeding.

Het is echter lastig te voorspellen hoe lang de functie van de nieren voldoende zal blijven. Wat we wel weten is dat met de juiste behandeling en opvolging uw dier nog jaren een goede kwaliteit van leven kan hebben.

Kan ik nierfalen bij mijn kat voorkomen?

Helaas is nierfalen niet te voorkomen omdat ook nog niet alle oorzaken gekend zijn. Wel is de kans te verkleinen door uw kat zijn/haar ganse leven lang hoogkwalitatieve voeding te geven, aangepast aan de levensfase van uw dier. U kan steeds bij ons terecht voor advies in verband met de meest geschikte voeding voor uw kat.

Daarnaast is een vroegtijdige diagnose heel belangrijk!! Laat dus bij een kat ouder dan 7 jaar jaarlijks een preventief bloedonderzoek én bloeddrukmeting uitvoeren.